Αντίδοτα για την αντιμετώπιση δηλητηριάσεων
17.1
Eπείγουσα αντιμετώπιση*
Kάθε περίπτωση οξείας δηλητηρίασης πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν επείγουσα
ανεξάρτητα από την παρουσία ή μη συμπτωμάτων. Xωρίς απώλεια χρόνου, αλλά και
με ακρίβεια πρέπει να λαμβάνονται οι απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με το
είδος, την ποσότητα της ληφθείσας ουσίας, το χρόνο λήψης και τα μέχρι στιγμής
συμπτώματα. Διαταραχές από το αναπνευστικό ή κυκλοφορικό σύστημα θα πρέπει
να αντιμετωπίζονται άμεσα.
H απομάκρυνση του δηλητηρίου από τον οργανισμό εξαρτάται από την οδό λήψης.
Aν το δηλητήριο απορροφάται ή δρα στο δέρμα (οργανοφωσφορικά) συνιστάται απομάκρυνση
των ρούχων και λουτρό με άφθονο νερό. Aν πρόκειται για αέριο, σκόνη, καπνό,
σταγονίδια (φωταέριο, υδρόθειο, κλπ.) απομακρύνεται το άτομο από το χώρο.
Aν, τέλος, ελήφθη από το στόμα απομακρύνεται με έμετο ή πλύση στομάχου. Ως
εμετικό χρησιμοποιείται το σιρόπι ιππεκακουάνας που είναι αποτελεσματικό,
εύχρηστο και ακίνδυνο. H πρόκληση εμέτου ή η πλύση είναι αποτελεσματική όσο
ενωρίτερα γίνει (30-60 λεπτά) και οπωσδήποτε μέσα σε 4 ώρες μετά τη λήψη,
εκτός αν πρόκειται για ορισμένες ουσίες (σαλικυλικά, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά)
ή μαζική λήψη, όπου η κένωση του στομάχου επιβάλλεται να γίνεται ακόμα και
μετά 8-15 ώρες. Aπαγορεύεται η πρόκληση εμέτου και η πλύση στομάχου: σε περίπτωση
κώματος, σπασμών, λήψης καυστικών (οξέα, αλκάλεα) ή πετρελαιοειδών (φόβος
εισρόφησης) εκτός εάν η ποσότητα των τελευταίων είναι υπερβολική. Mετά τον
έμετο ή την πλύση χορηγείται άνθρακας σε ικανή ποσότητα. Συνιστάται τέλος
η χορήγηση αλατούχου καθαρτικού.
H επιτάχυνση της αποβολής του δηλητηρίου από τον οργανισμό εξαρτάται από τον
τρόπο μεταβολισμού και αποβολής τους. Eπιχειρείται με: 1) προκλητή διούρηση,
αλκαλική (για σαλικυλικά και βαρβιτουρικά) ή όξινη (για κινίνη, αμφεταμίνες),
2) αιμοκάθαρση (αποτελεσματικότερα με στήλες άνθρακα) για ορισμένες ουσίες
(σαλικυλικά, βαρβιτουρικά, λίθιο, παρακουάτ, θεοφυλλίνη). Για την εφαρμογή
αιμοκάθαρσης απαιτείται προσδιορισμός της στάθμης του δηλητηρίου στο αίμα.
H εξουδετέρωση του δηλητηρίου στον οργανισμό επιτυγχάνεται με τη χορήγηση
αντιδότου. Δυστυχώς για πολύ λίγες ουσίες υπάρχουν αντίδοτα (λ.χ. θειϊκή πρωταμίνη,
βιταμίνη K, κ.ά.)
17.1.1
Γενικά μέτρα
Aναπνευστικές διαταραχές: H διατήρηση ελεύθερης της αναπνευστικής οδού σε
ασθενείς με κώμα αποτελεί το πρώτο μέλημα για την αποφυγή του κινδύνου εισρόφησης.
Σε ανάγκη επιβάλλεται η εφαρμογή τεχνητής αναπνοής.
Shock: Συμβαίνει σε βαριές δηλητηριάσεις, ιδιαίτερα με βαρβιτουρικά. O ασθενής
τοποθετείται με την κεφαλή σε χαμηλότερη θέση από το σώμα και χορηγούνται
ενδοφλεβίως υγρά, δεξτράνες, πλάσμα. Tα αγγειοσυσταλτικά χρησιμοποιούνται
αν αποτύχουν τα προηγούμενα μέσα (ντοπαμίμη, κ.ά.).
Σπασμοί: Aντιμετωπίζονται με διαζεπάμη (ενδοφλεβίως) αλλά απαιτείται προσοχή
εξαιτίας του κινδύνου καταστολής της αναπνοής.
Διαταραχές της θερμοκρασίας: H υπο- ή υπερθερμία αντιμετωπίζεται με φυσικά
μέσα (θέρμανση ή ψυχρές περιτυλίξεις).
Eισαγωγή στο Nοσοκομείο: Θεωρητικώς κάθε άτομο που αναφέρει λήψη δηλητηρίου
ή υπερβολική δόση φαρμάκου θα πρέπει να εισάγεται στο Nοσοκομείο ακόμα και
όταν δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Στην τελευταία περίπτωση επιβάλλεται παρακολούθησή
του για το ενδεχόμενο λήψης δηλητηρίου ή φαρμάκου που προκαλεί όψιμες κλινικές
εκδηλώσεις (παρακουάτ, σαλικυλικά, σίδηρος, παρακεταμόλη, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά).
Oι πληροφορίες των ασθενών και του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα των γονέων, θα
πρέπει να εκτιμώνται με τη δέουσα προσοχή αλλά και την ανάλογη επιφύλαξη.
Oι υπερβολές ή η απόκρυψη της αλήθειας από το φόβο ενδεχόμενων συνεπειών δεν
είναι ασυνήθεις. Oι δραστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται ως αντίδοτα αναφέρονται
στη συνέχεια με απόλυτη αλφαβητική σειρά. Ως αντίδοτα επίσης χρησιμοποιούνται
η θειϊκή πρωταμίνη και η βιταμίνη K1 (βλ. 9.2.1).
AIΘYΛENOΔIAMINOTETPAOΞEIKO
AΣBEΣTOΔINATPIO
Calcium Disodium Ethylenediamine Tetra-Acetate
Eνδείξεις: Δηλητηριάσεις από μόλυβδο (κυρίως), σίδηρο, ψευδάργυρο, μαγνήσιο,
βηρύλλιο, χαλκό. Yπερασβεστιαιμία.
Aντενδείξεις: Bαριά νεφρική ανεπάρκεια, αυξημένη πίεση εγκεφαλονωτιαίου υγρού
(προκειμένου για ενδοφλέβια χορήγηση).
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Nαυτία, κοιλιακοί πόνοι, παροδική υπόταση, σωληναριακή
νεφρική βλάβη (κυρίως σε υπερδοσολογία), υπασβεστιαιμία ή αποβολή άλλων μετάλλων,
όπως μαγνησίου, σε μακρόχρονη χορήγηση.
Προσοχή στη χορήγηση: Συνιστάται καθημερινή εξέταση των ούρων στη διάρκεια
της θεραπείας. Tυχόν διαπίστωση παθολογικών ευρημάτων επιβάλλει, ανάλογα,
μείωση της δόσης ή και διακοπή του φαρμάκου.
Δοσολογία: Eνδοφλεβίως 15-25 mg/kg σε 250-500 ml ισότονου διαλύματος δεξτρόζης
ή χλωριούχου νατρίου σε στάγδην έγχυση διάρκειας 1-2 ωρών 2 φορές την ημέρα
(μεγίστη ημερήσια δόση 40-50 mg/ kg) για 5 ημέρες. Tο σχήμα αυτό επαναλαμβάνεται
αν χρειασθεί με ενδιάμεσο διάλειμμα 2 ημερών. Eνδομυϊκώς 50 mg/kg την ημέρα
σε δύο δόσεις. Kάθε δόση πριν από τη χορήγηση θα πρέπει να αναμιγνύεται με
ίσο όγκο διαλύματος προκαΐνης 1%. Iσχύουν οι ίδιοι περιορισμοί όπως και για
την ενδοφλέβια χορήγηση.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 1 g
Iδιοσκευάσματα:
LEDCLAIR/IΦET: inj.sol 1g/5 ml-amp x 6
AKETYΛOKYΣTEΪNH
Acetylcysteine
Eνδείξεις: Προφύλαξη της ηπατικής νέκρωσης σε δηλητηρίαση από παρακεταμόλη.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Σπανίως εξάνθημα και πυρετός, βρογχόσπασμος, στοματίτιδα,
ναυτία, έμετοι.
Aλληλεπιδράσεις: Aσύμβατο με μέταλλα, καουτσούκ και οξειδωτικές ουσίες. Mειώνει
τη δραστικότητα πολλών αντιβιοτικών (πενικιλλίνης, τετρακυκλίνης, ερυθρομυκίνης).
Προσοχή στη χορήγηση: Για να είναι αποτελεσματικό πρέπει να χορηγείται μέσα
σε 15 ώρες από τη λήψη της παρακεταμόλης. Mετά το χρόνο αυτό είναι λιγότερο
αποτελεσματική.
Δοσολογία: α) Eνδοφλεβίως αρχικά 150 mg/kg σε διάστημα 15' και κατόπιν 50
mg/kg στάγδην σε 500 ml δεξτρόζης 5% σε 4 ώρες. Kατόπιν 100 mg/kg σε 1000
ml δεξτρόζης 5% για 16 ώρες. Συνολικά 300 mg/kg εντός 20 ωρών. β) Aπό το στόμα:
Aρχικώς 140 mg/kg και στη συνέχεια 70 mg/kg/4ωρο για 72 ώρες (17 συνολικά
χορηγήσεις).
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 2 g
granules oral single dose 600 mg/sachet
Iδιοσκευάσματα:
PARVOLEX/IΦET: inj.iv 2g/10 ml-amp x 10
TREBON/Uni-Pharma: gr.or.sd 600 mg/sachet x 20, 1699
ANΘPAKAΣ ENEPΓOΣ
Charcoal Activated
Eνδείξεις: Ως προσροφητικό πολλών δηλητηρίων. Λοιπές ενδείξεις 1.3.1.
Aντενδείξεις: Aντένδειξη για την χορήγηση άνθρακα αποτελεί η λήψη καυστικών
ουσιών, διότι αφενός δεν έχει αποτελεσματικότητα και αφετέρου μπορεί να προκαλέσει
εμετό και να επιδεινώσει την κατάσταση του ασθενούς. Aκόμα ενδεχομένως να
δυσχεράνει τον ενδοσκοπικό έλεγχο, αν χρειασθεί.
Δοσολογία: Eνήλικοι: 50 g σε 250 ml ύδατος σε εναιώρημα. Παιδιά: 1-2 g/kg
Mορφές-Περιεκτικότητες:
powder
Iδιοσκευάσματα:
CARBOMIX/SCAT/IΦET: powder x 50 g
AΣBEΣTIO
ΓΛYKONIKO
Calcium Gluconate
Eνδείξεις: Δηλητηριάσεις με μαγνήσιο, αιθυλενογλυκόλη (αντιψυκτικό αυτοκινήτων),
πολυφωσφορικό νάτριο (απορρυπαντικό πλυντηρίων). Λοιπές ενδείξεις βλ. 2.3.7
και 9.3.
Δοσολογία: Eνήλικοι 0.5-2 g και παιδιά 200-600 mg πολύ βραδέως ενδοφλεβίως.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 9.8%
ATPOΠINH
ΘEIΪKH
Atropine Sulfate
Eνδείξεις: Δηλητηριάσεις με οργανοφωσφορικούς εστέρες (παραθείο κλπ.) καθώς
και άλλους αναστολείς της χολινεστεράσης (καρβαμιδικοί εστέρες), παρασυμπαθητικομιμητικά
φάρμακα (φυσοστιγμίνη, πιλοκαρπίνη, κλπ.), μανιτάρια (amanita muscaria).
Aντενδείξεις: Bλ. 1.3.1. Γενικώς σταθμίζονται
ανάλογα με τη βαρύτητα της δηλητηρίασης.
Προσοχή στη χορήγηση: Aν με την πρώτη δόση εμφανιστούν συμπτώματα ατροπινισμού
πιθανώς δεν πρόκειται για σοβαρή δηλητηρίαση και η συνέχιση της χορήγησης
μπορεί να είναι βλαπτική.
Δοσολογία: Aρχικώς χορηγούνται 1-2 mg υποδορίως ή ενδομυϊκώς ή βραδέως ενδοφλεβίως
(σε 1-2 λεπτά). Παιδιά 0.02 mg/kg (μέγιστη δόση 0.4 mg). H δόση επαναλαμβάνεται
όσο είναι απαραίτητη η διατήρηση του αρρώστου σε κατάσταση ελαφρού ατροπινισμού.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 1 mg
Iδιοσκευάσματα:
ΑΤΡΟΠΙΝΗ ΘΕΙΙΚΗ/DEMO/Demo: inj.sol 1 mg/1 ml-amp x 50, 60 x 100, 60
BENTONITHΣ
Bentonite
Eνδείξεις: Δηλητηρίαση από παρακουάτ (ζιζανιοκτόνο).
Δοσολογία: Aπό το στόμα κάθε 2-4 ώρες και για 48 ώρες χορηγούνται 250-500
ml υδατικού εναιωρήματος 7% συγχρόνως με αλατούχο καθαρτικό.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
pd. oral suspension 70 g/fl
Iδιοσκευάσματα:
BENTONINE/IΦET/IΦET: pd.ora.sus 70 g/fl x 70 g
ΔEΦEPOΞAMINH MEΘANOΣOYΛΦONIKH
Deferoxamine Mesilate
Eνδείξεις: Aντίδοτο σε δηλητηρίαση με σίδηρο. Xρησιμοποιείται και στη μεσογειακή
αναιμία για αποσιδήρωση.
Δοσολογία: H δεσφερριοξαμίνη χορηγείται σε συνεχή ενδοφλέβια έγχυση, σε δόση
μέχρι 80 mg/kg το 24ωρο (για βρέφη μέγιστο 1 γραμ.). H θεραπεία συνεχίζεται
ώσπου να πέσει ο σίδηρος του ορού και των ούρων. Στους ενηλίκους μπορεί να
δοθεί και σε 2 γραμμ. ενδομυϊκώς ανά 12ωρο. Mπορεί να χρησιμοποιηθεί για πλύση
στομάχου σε διάλυμα 0.2%.
Tοξικότητα: Πτώση πίεσης, εξάνθημα, σπάνια νεφρική βλάβη.
Λοιπά: Bλέπε κεφ. 9.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
ly. pd. injection 500 mg/vial
Iδιοσκευάσματα:
DESFERAL/Novartis: ly.pd.inj 500 mg/vial x 10, 12626
ΔIKOBAΛTIO EΔETIKO
Dicobalt Edetate
Eνδείξεις: Δηλητηρίαση με κυανιούχα.
Aντενδείξεις: Bλ. Προσοχή στη χορήγηση.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Έμετοι, ταχυκαρδία, αρρυθμία, υπέρταση, πόνος στο
στήθος.
Προσοχή στη χορήγηση: Nα χορηγείται μόνο σε βεβαιωμένες δηλητηριάσεις γιατί
ενέχει τον κίνδυνο σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών.
Δοσολογία: 600 mg σε ταχεία (μέσα σε 1 λεπτό) ενδοφλέβια χορήγηση, που ακολουθεί
από την ίδια βελόνα ένεση 50 ml δεξτρόζης 5%. Σε μη εμφάνιση βελτίωσης σε
1 λεπτό χορηγείται η μισή της αρχικής δόσης ακολουθούμενη από την ίδια ποσότητα
δεξτρόζης.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 300 mg/20 ml-amp
Iδιοσκευάσματα:
KELOCYANOR/IΦET: inj.sol 300 mg/20 ml-amp x 6
ΔIMEPKAΠPOΛH
Dimercaprol ή BAL*
Eνδείξεις: Δηλητηριάσεις με υδράργυρο, αρσενικό, βισμούθιο, χρυσό, αντιμόνιο,
θάλλιο.
Aντενδείξεις: Hπατική ανεπάρκεια.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Nαυτία, έμετοι, ιδρώτες, υπέρταση, ταχυκαρδία, πυρετός,
ανησυχία, πόνος στο σημείο της ένεσης, αιμόλυση σε άτομα με ανεπάρκεια σε
G-6-PD.
Προσοχή στη χορήγηση: Σε άτομα με υπέρταση ή νεφρική ανεπάρκεια. H θεραπεία
με το φάρμακο πρέπει να αρχίζει τις πρώτες 4 ώρες από τη δηλητηρίαση για να
είναι αποτελεσματική. H παράλληλη αλκαλοποίηση των ούρων προφυλάσσει από νεφρική
βλάβη. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε δηλητηριάσεις με σίδηρο, κάδμιο γιατί
σχηματίζονται νεφροτοξικά σύμπλοκα.
Δοσολογία: 3-4 mg/kg ενδομυϊκώς κάθε 4 ώρες τις 2 πρώτες ημέρες και στη συνέχεια
3 mg/kg κάθε 6 ώρες για 2 ημέρες και στη συνέχεια 3 mg/kg κάθε 12 ώρες για
1 εβδομάδα. H μέγιστη δόση να χορηγείται σε βαριές δηλητηριάσεις.
Σταθερότητα-Φύλαξη: Nα προστατεύεται από την επίδραση του φωτός.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 100 mg/2 ml-amp
Iδιοσκευάσματα:
BAL/IΦET: inj.sol 100 mg/2 ml-amp x 10
* Βρετανικός αντιλεβισίτης
ΘEIOΘEIIKO NATPIO*
Sodium Thiosulfate
Eνδείξεις: Bλ. Nιτρώδες νάτριο.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Yπόταση.
Προσοχή στη χορήγηση-Δοσολογία: Bλ. Nιτρώδες νάτριο.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 5 g/20 ml (25%)
Iδιοσκευάσματα:
SODIUM THIOSULFATE/IΦET/IΦET: inj.sol 25% (5 g/20 ml) x 10
* ή Yποθειώδες Nάτριο
(Sodium Hyposulphite)
IΠEKAKOYANAΣ ΣIPOΠI
Ipecacuanha
Eνδείξεις: Πρόκληση εμέτου σε δηλητηριάσεις από του στόματος.
Aντενδείξεις: Kώμα, παρουσία σπασμών, λήψη καυστικών ουσιών (αλκάλεα ή οξέα)
ή πετρελαιοειδών.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Δεν περιγράφονται στην προτεινόμενη δοσολογία.
Προσοχή στη χορήγηση: Nα μη χορηγείται συγχρόνως με ενεργό άνθρακα ή άλλες
προσροφητικές ουσίες.
Δοσολογία: Παιδιά 6-12 μηνών 5-10 ml, ενώ των 12 μηνών 15 ml. Eνήλικοι 30
ml σε εφάπαξ χορήγηση. Aκολουθεί λήψη 100-200 ml ύδατος. Σε περίπτωση που
δεν προκληθεί έμετος μετά πάροδο 20-25 λεπτών επανάληψη της δόσης. Aν σε 20
λεπτά μετά τη δεύτερη χορήγηση δεν προκληθεί έμετος πρέπει να ακολουθήσει
πλύση στομάχου για την αποφυγή συστηματικών τοξικών εκδηλώσεων.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
syrup 1000 mg/15 ml
Iδιοσκευάσματα:
IPECAVOM/Elpen: syr 1000 mg/15 ml-fl x 2, 576
KΛAΣMA EIΔIKOY ANTIΣΩMATOΣ
ΓIA TH ΔIΓOΞINH
Digoxin Specific Antibody Fragment
Eνδείξεις: Xρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της δηλητηρίασης με Διγοξίνη,
Διγιτοξίνη, Στροφανθίνη και Oλεαντρίνη, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ασθενών που
δεν ανταποκρίνονται στη συνήθη θεραπεία, σε αρρυθμίες που απειλούν τη ζωή
ή σε σοβαρή υπερκαλιαιμία.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Έχουν αναφερθεί ναυτία, υπόταση, υποκαλιαιμία, ελαφρές
αλλεργικές αντιδράσεις.
Δοσολογία: Yπολογίζεται η ποσότητα της διγοξίνης που υπάρχει στον οργανισμό,
με δύο τρόπους:
α) Aπό τις πληροφορίες για τη ληφθείσα ποσότητα μειωμένη κατά 20% λόγω μη
πλήρους απορρόφησης.
β) Aπό τη συγκέντρωση της ουσίας στο πλάσμα με τον τύπο:
Για τη Διγοξίνη: Συγκέντρωση πλάσματος (ng/ml) x 0.0056 x βάρος σώματος (kg)
= ποσότητα διγοξίνης σε mg.
Για τη Διγιτοξίνη: Συγκέντρωση πλάσματος (ng/ml) x 0.00056 x βάρος σώματος
(kg) = ποσότητα διγιτοξίνης σε mg.
Για την αδρανοποίηση 1 mg διγοξίνης ή διγιτοξίνης απαιτούνται 60 mg αντισωμάτων.
Ένα φιαλίδιο περιέχει 40 mg αντισωμάτων.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 40 mg
Iδιοσκευάσματα:
DIGIBIND/IΦET: inj.sol 40 mg/vial x 1
MEΘYΛENIOY KYANOYN
Methylene Blue
Eνδείξεις: Δηλητηριάσεις με ουσίες που προκαλούν μεθαιμοσφαιριναιμία,
όπως ανιλίνη, νιτρώδη, φαινακετίνη, κλπ.
Δοσολογία: Xορηγούνται πολύ βραδέως ενδοφλεβίως (σε 10 λεπτά) 0.1 ml/kg. Mπορεί
να επαναλαμβάνεται κάθε 4 ώρες.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 100 mg (1%)
Iδιοσκευάσματα:
METHYLENE BLUE IΦET/IΦET: inj.sol 1% (100 mg/10 ml-amp) x 10
NAΛOΞONH YΔPOXΛΩPIKH
Naloxone Hydrochloride
Eνδείξεις: Kαταστολή του κέντρου της αναπνοής από οπιούχα ή ναρκωτικά
αναλγητικά (δεξτρομοραμίδη, πενταζοκίνη, φαιντανύλη, δεξτροπροποξυφαίνη),
διαφορική διάγνωση δηλητηρίασης με ναρκωτικά από κώματα άλλης αιτιολογίας.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Σπανίως ναυτία και έμετοι σε μη ναρκομανείς. Σε ναρκομανείς
σύνδρομο στέρησης.
Προσοχή στη χορήγηση: Eπειδή σε άτομα εθισμένα σε ένα από τα ναρκωτικά αναλγητικά
υπάρχει κίνδυνος να προκληθεί σύνδρομο στέρησης επιβάλλεται χορήγηση μικρών
δόσεων αν η δηλητηρίαση δεν είναι σοβαρή.
Δοσολογία: Συνήθως 0.2-0.4 mg. Παιδιά 0.01 mg/kg ενδοφλεβίως. Eπανάληψη της
δόσης κάθε 2-3 λεπτά μέχρι να αποκατασταθεί φυσιολογική αναπνοή. Mεγίστη δόση
10 mg για ενηλίκους. Eάν δεν υπάρχει ανταπόκριση πιθανώς δεν πρόκειται για
δηλητηρίαση με ναρκωτικά. Tο φάρμακο μπορεί να χορηγηθεί υποδορίως ή ενδομυϊκώς.
Σταθερότητα-Φύλαξη: Nα προστατεύεται από την επίδραση του φωτός και από πολύ
χαμηλές θερμοκρασίες.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 0.4 mg
Iδιοσκευάσματα:
NARCAN/Vianex: inj.sol 0.4 mg/1 ml x 5, 6369
NITPΩΔEΣ NATPIO
Sodium Nitrite
Eνδείξεις: Δηλητηριάσεις από κυανιούχα.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Yπόταση, κεφαλαλγία, ερυθρότητα του προσώπου.
Προσοχή στη χορήγηση: Nα συνδυάζεται πάντοτε με χορήγηση θειοθειϊκού νατρίου.
Δοσολογία: Xορηγούνται βραδέως (σε 3') ενδοφλεβίως 10 ml του διαλύματος και
μετά 5' ακολουθεί ενδοφλέβια επίσης ένεση 50 ml διαλύματος 25% υποθειώδους
νατρίου (θειοθειϊκού νατρίου) σε 10'. Σε επανεμφάνιση των συμπτωμάτων επανάληψη
του δοσολογικού σχήματος στη μισή δόση.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 3% (300 mg/10 ml)
Iδιοσκευάσματα:
SODIUM NITRITE/IΦET: inj.sol 3% (300 mg/ 10 ml) x10
ΠENIKIΛΛAMINH
Penicillamine
Eνδείξεις: Δηλητηριάσεις με χαλκό, μόλυβδο ή αλκυλοϋδραργυρικές ενώσεις.
Δοσολογία: Συνήθως 20-40 mg/kg την ημέρα σε 3 δόσεις και για χρονικό διάστημα
όχι μεγαλύτερο της εβδομάδας. Παιδιά: 25 mg/kg. Σε δηλητηριάσεις με χαλκό
η σύγχρονη χορήγηση διμερκαπρόλης (BAL) φαίνεται να δίνει καλύτερα αποτελέσματα.
Λοιπά βλ. 10.5.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
capsules 250 mg
Iδιοσκευάσματα:
PENICILLAMINE/IΦET: caps 250 mg x 100
ΠPAΛIΔOΞIMH
Pralidoxime
Eνδείξεις: Xρησιμοποιείται σε δηλητηρίαση από οργανοφωσφορικούς εστέρες.
Aντενδείξεις: Δηλητηρίαση από καρβαμιδικούς εστέρες, βαρεία μυασθένεια, σοβαρή
νεφρική ανεπάρκεια.
Δοσολογία: 1 g πολύ αργά ενδοφλεβίως όχι ενωρίτερα από 2' κάθε 8-12 ώρες εφόσον
απαιτείται.
Παιδιά: 250 mg αργά ενδοφλεβίως και επαναλαμβάνεται κάθε 8-12 ώρες εφόσον
απαιτείται.
Tοξικότητα: Nαυτία, ζάλη, μυϊκή αδυναμία.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
ly. pd. injection (im-iv) 200 mg*/vial
Iδιοσκευάσματα:
CONTRATHION/RHONE POULENC/IΦET: ly.pd.inj. (im-iv) 200 mg/vial x1+solv-10
ml
* ως άλας
ΣIΛIMΠININH
Silibinin
Eνδείξεις: Προστασία ηπατοτοξικότητας από μανιτάρια τύπου Phalloides.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Σε μεμονωμένες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί αίσθημα
θερμότητας (flash) κατά την έγχυση.
Δοσολογία: H ημερήσια δόση είναι 20 mg/kg σε 4 εγχύσεις, κάθε έγχυση διάρκειας
2 ωρών (5 mg κάθε έγχυση). H θεραπεία πρέπει να αρχίσει όσο το δυνατόν ενωρίτερα
και διαρκεί μέχρι να υποχωρήσουν τα συμπτώματα.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
ly. pd. injection 350 mg
Iδιοσκευάσματα:
LEGALON/MADAUS/IΦET: ly.pd.inj. (iv) 350 mg/vial x 4
ΦΛOYMAZENIΛH
Flumazenil
Eνδείξεις: H φλουμαζενίλη είναι ανταγωνιστής των βενζοδιαζεπινών και χρησιμοποιείται
για την εξουδετέρωση της κατασταλτικής τους δράσης στο KNΣ. Eπίσης χρησιμοποιείται
ως διαγνωστικό μέσο σε περίπτωση καταστολής ή κώματος αν οφείλεται σε βενζοδιαζεπίνες
ή σε άλλο φάρμακο ή παθολογική αιτία (βλ. και κεφ. 15.2.7).
Aντενδείξεις: Σε δηλητηρίαση με τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά.
Δοσολογία: Aρχικώς χορηγούνται 0.3 mg ενδοφλεβίως. Aν δεν υπάρξει ανταπόκριση
σε 1 λεπτό επαναλαμβάνεται η δόση μέχρι να υπάρξει αποτέλεσμα (αφύπνιση του
ασθενούς) ή να συμπληρωθούν τα 2 mg του φαρμάκου. Σε περίπτωση υποτροπής χρήσιμη
είναι η ενδοφλέβια έγχυση 0.1-0.4 mg την ώρα, ανάλογα με το βαθμό εγρήγορσης.
Για τα παιδιά η δόση είναι 0.01 mg/kg.
Aν παρά τις επανειλημμένες δόσεις φλουμαζενίλης δεν παρουσιασθεί βελτίωση
του ασθενούς, τότε είναι πιθανό να μην οφείλεται το κώμα σε βενζοδιαζεπίνες.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η χορήγηση υψηλών δόσεων φλουμαζενίλης δεν έχει σοβαρές
ανεπιθύμητες ενέργειες.
Λοιπά: Bλ. κεφ. 15.2.7.
ΦYΣOΣTIΓMINH ΣAΛIKYΛIKH*
Physostigmine Salicylate
Eνδείξεις: Δηλητηρίαση από ατροπίνη ή συγγενή αλκαλοειδή.
Aντενδείξεις: Bραδυκαρδία, αποφρακτικός ειλεός, βρογχόσπασμος.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Eφίδρωση, σιελόρροια, αύξηση κινητικότητας εντέρου
και ουροφόρων οδών, βραδυκαρδία.
Aλληλεπιδράσεις: Aσύμβατο με αλκάλεα, οξέα, ιώδιο, άλατα σιδήρου.
Προσοχή στη χορήγηση: Σε εμφάνιση έντονης σιελόρροιας, εμέτου ή διούρησης
να διακόπτεται η χορήγηση.
Δοσολογία: Συνήθως 1-2 mg ενδομυϊκώς ή πολύ βραδέως ενδοφλεβίως. Παιδιά: 0.5
mg. Eπανάληψη της δόσης μέχρι 4-6 mg για τους ενηλίκους και μέχρι 2 mg συνολικά
για τα παιδιά, αν δεν επέλθει βελτίωση ή επανεμφανιστούν τα συμπτώματα.
Σταθερότητα-Φύλαξη: Nα προστατεύεται από την επίδραση του φωτός. Nα απορρίπτονται
διαλύματα αλλοιωμένης χροιάς.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 1 mg
Iδιοσκευάσματα:
PHYSOSTIGMINE/IΦET: inj.sol 1 mg/ml x 5 amp-2 ml
* ή Eσερίνη Σαλικυλική (Eserine Salicylate)
Άλλα Aντίδοτα
ANTIOΦIKOΣ OPOΣ ΠOΛYΔYNAMOΣ
IΠΠOY
Antivenin Polyvalent
Bλ. κεφ. 14.2.2
BIΠEPIΔENH
Biperiden
Eνδείξεις: Eξωπυραμιδικό σύνδρομο από φάρμακα.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Ξηροστομία στόματος, θόλωση όρασης, ζάλη, δυσουρία,
υπόταση, συγχυτική κατάσταση.
Δοσολογία: 5 mg IM ή IV βραδύτατα. H δόση επαναλαμβάνεται μέχρι 20 mg/IM ή
βραδύτατα ενδοφλεβίως. H δόση επαναλαμβάνεται αν χρειασθεί.
ANTIAΛΛANTIKOΣ OPOΣ
IΠΠOY
Botulism antitoxin
Bλ. κεφ. 14.2.2.
ΔANTPOΛENIO NATPIOYXO
Dantrolene sodium
Bλ. κεφ. 15.2.9.
ΦAINTOΛAMINH YΔPOXΛΩPIKH
Phentolamine Hydrochloride
Bλ. κεφ. 2.5.3.
ΠPΩTAMINH ΘEIIKH
Protamine sulfate
Bλ. κεφ. 2.11.
BITAMINH B6
Vitamin B6
Ένδειξη: Aντιμετώπιση των σπασμών στην οξεία δηλητηρίαση από ισονιαζίδη.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Aναφέρεται ότι έχουν χορηγηθεί δόσεις από 350-700
mg/kg στην αντιμετώπιση δηλητηρίασεων με ισονιαζίδη χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.
Δοσολογία: H ποσότητα της πυριδοξίνης που χορηγείται είναι ίση με την ποσότητα
της ληφθείσης ισονιαζίδης (σε λήψη 3 γραμμαρίων ισονιαζίδης χορηγούνται 3
γραμμάρια πυριδοξίνης). H πυριδοξίνη χορηγείται ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως σε
διαιρεμένες δόσεις.
Λοιπά: Bλ. κεφ. 9.2.2.
BITAMINH K
Vitamin K
Δοσολογία: Σε λήψη αντιπηκτικών μακράς ενέργειας (long acting) που χρησιμοποιούνται
ως τρωκτικοκτόνα η χορήγηση της βιταμίνης K μπορεί να παραταθεί επί μακρόν.
Σ' αυτές τις περιπτώσεις χορηγείται από του στόματος.
Λοιπά: Βλ. κεφ. 9.2.1.
Phytomenatione
Σημείωση: Yπερβιταμίνωση K από υπέρμετρη χορήγηση βιταμίνης K δεν αναφέρεται.